Herenboeren Duinstreek en de eerste grondverbeteringen
Nu we eindelijk bekend hebben kunnen maken dat we met onze Herenboerderij aan de Groeneweg zijn geland, willen we graag wat meer vertellen over de afgelopen voorbereidingen en de vervolgstappen die we de komende maanden gaan maken. In de zoektocht naar een geschikt land moest de locatie uiteraard aan een groot aantal voorwaarden voldoen zoals de bodemgezondheid en vruchtbaarheid. Dat de grond geen vervuiling bevat, is zelfs één van de zg. ontbindende voorwaarden van de landtransactie.
Om zeker te zijn van de bodemgezondheid en haar vele vruchtbaarheidskenmerken hebben we een zeer uitgebreid grondmonster onderzoek laten uitvoeren. Behalve de 10-tallen landbouwkundige en biologische eigenschappen en de vele vruchtbaarheids-kernmerken van onze percelen, hebben de grondmonsters ook 630 analyses op 330 residuen van chemische middelen ondergaan die in de conventionele landbouw gangbaar zijn. Ook werden alle percelen bemonsterd op zware metalen. Er zijn twee hoofdredenen waarom we kozen voor deze meest uitgebreide versie van grondonderzoek. Ten eerste, omdat op onze locatie het uitvoeren van het Herenboeren productiemodel een transitie vereist van de huidige conventionele landbouwmethoden en praktijken naar onze natuurgedreven HB landbouwmethoden en praktijken, en je hierbij moet weten hoe je bodem er uit ziet en welke beheersmaatregelen er nodig zullen zijn; ten tweede omdat de locatie in een gebied ligt waar tot op heden en in de toekomst bloembollenteelt plaats vindt en je wilt weten of daar effecten van zijn terug te vinden op ons land. Beide onderwerpen kwamen al een paar keer aan de orde tijdens de webinars en informatieavonden van de afgelopen maanden.
Wat deze chemische residu analyses betreft kunnen we heel duidelijk zijn: de 630 analyses leverden op vier percelen slechts één residu op, in hoeveelheden die ver onder de schadedrempel liggen. Dit laatste betekent dat in de gevonden concentraties, de effecten van het residu op het bodem (micro)leven werking niet meer is aan te tonen. Wij zijn dan ook inmiddels begonnen om het bodemleven te versterken (zie hieronder). Voor de geïnteresseerden: het betreft het residu van een bekend fungicide in de conventionele akkerbouw, Boscalid genaamd, een schimmeldodend middel, dat inderdaad is terug te voeren naar de lange teeltgeschiedenis op die vier percelen. Het goede nieuws hierbij is dat de natuurlijke afbraaktijd (de zg. halveringswaarde) van dit residu ca. 320 dagen is. Die afbraak kan trouwens nog worden versneld door de inmiddels opgestarte bodemverbeterende maatregelen. Dit betekent dat we dit residu over een paar jaar kwijt zijn. Verder zijn er ook geen chemische stoffen gevonden die afkomstig zouden zijn van de omliggende bloembollenbedrijven. Ook de gevonden hoeveelheden zg. zware metalen liggen ruim onder de zg. schadedrempels; de aanwezigheid van sommige zijn geologisch te verklaren (die zitten hier overal in het duingebied en polders gebied waar vergelijkbare geologische processen hebben plaatst gevonden, zeg, sinds de laatste ijstijd), andere door menselijke en modern industriële invloeden van, zeg, de laatste 100 jaar (die zitten in heel Nederland e.o.)
Kortom, de biologische, mineralogische en structurele resultaten van het bodemonderzoek op onze Herenboerderij geven een solide basis voor het produceren van rijk en gezond voedsel; wij gaan het met z’n allen mogelijk maken om allemaal gezond te kunnen eten van deze mooie grond. En daarom zij we nu al begonnen een aantal stappen te zetten om de bodem en het bodemleven te verbeteren. Vooruitlopend op de ontbindende voorwaarden en de definitieve levering van de alle percelen uit de koopovereenkomst heeft het bestuur in overleg met de verkopende landeigenaren besloten de vier percelen bouwgrond voor 2021 al te pachten. Hiermee gaan we een heel seizoen winnen door nu al grondverbeteringen toe te passen die we anders volgend jaar zouden moeten doen. Denk hierbij aan het verbeteren van de waterdoorlaatbaarheid en stimuleren van de bodemecologie en microbodemleven, door het toevoegen van veel organische stof en gedoseerde essentiële mineralen Dit houdt onder andere in: de ploegzool breken (dat is een harde laag in de ondergrond), compost en gesteentemeel strooien en een rijk mengsel van groenbemesters inzaaien. Kortom, we zijn per 1 mei begonnen met de transitie van zogenaamde kerende grondbewerking (elk jaar ploegen) naar zogenaamde nul-kerende grondbewerking (het bodemleven zo min mogelijk verstoren; de bodem met rust laten)!
Op 5 mei reden we oude stromest uit over het bouwland; hieraan zullen komende week bepaalde mineralen worden toegevoegd om de balans daarin terug te brengen. Na het diep-woelen (de bovengenoemde harde laag breken) zal er vervolgens een rijk zadenmengsel worden ingezaaid. Deze planten wortelen op verschillende diepten, zorgen voor meer lucht (zuurstof!) in de bodem en trekken bodemleven aan, voeden het. Groenbemesters zorgen niet alleen ondergronds voor meer biodiversiteit, maar beschermen ook bovengronds waar een leefomgeving ontstaat voor insecten, bijen, vogels en klein wild. Sommige groenbemesters laten we uitbloeien, waardoor ook de zaden van de verschillende planten beschikbaar komen voor bijvoorbeeld vogels. Vervolgens wordt de planten geklepeld en oppervlakkig ingewerkt in de bodem voor meer organische stof en voeding van het bodemleven en planten. Dit teelt programma loopt tot in de zomer; afhankelijk hoe het gewas er voor staat, zullen we in augustus beslissen wat de vervolgstappen zijn.
Hopelijk hebben we tegen die tijd onze Herenboeren bedrijfsleider aangesteld, waarvoor momenteel sollicitatiegesprekken worden gevoerd.
Diederik van Groen, Bestuurslid Herenboeren Duinstreek